SETP HALO ABERTURA BA ATIVIDADE FORMASAUN AUMENTA KOÑESIMENTU NO TÉKNIKU FUNSIONÁRIU UABIE

09 Dec 2025
Press Release Image
Asuntu

SETP HALO ABERTURA BA ATIVIDADE FORMASAUN AUMENTA KOÑESIMENTU NO TÉKNIKU FUNSIONÁRIU UABIE

Data Publica

09 Dec 2025

Descrisaun

Aileu, 01 Dezembru 2025 - Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades (SETP) Sr. Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. hala'o abertura ba atividade formasaun ho tema "Domine Relatorio Técnico Eficásia no Texto Eficiencia na Prática" ba Funsionáriu iha Unidade Arendamentu Bens Imóveis Estadu (UABIE) hodi aumenta sira nia koñesimentu no tékniku kona-ba arendamentu nian.

Formasaun refere, organiza husi UABIE, iha Suku Aisirimou, Postu Administrativu Aileu Vila, Munisípiu Aileu, durante Loron-lima, hahú hosi Segunda-feira 01 Dezembru to'o Sexta-feira 05 Dezembru 2025.

Partisipante sira ne'ebé partisipa iha formasaun refere hamutuk na'in 27 ne'ebé maioria servisu iha Unidade Arendamentu nian, tantu iha nivel Nasional no Munisípiu. Aleinde Formador ne'ebé fo treinamentu ba formandu sira mak Sr. Gaspar Soares no Sr. Domingos Hornai, nuudar sidadaun timoroan.

Molok abertura, Diretór UABIE, Sr. Helder Cosme Marçal Belo, relata ba SETP kona-ba inisiativa hamosu formasaun ne'e tanba haree ba referénsia sira katak asuntu relatóriu no dadus arendamentu nian importante tebes ba membru governu sira atu foti desizaun ruma, tan ne'e partisipante sira tenke aproveita aprende didi'ak iha formasaun ne'e, oinsá sira mós bele elabora relatóriu ida ho efetivu no efikásia hodi bele konviénse superiór ka membru governu sira antes foti desizaun ba kontratu arendamentu.

"Formasaun ida-ne'e mós ita halo bazeia ba analiza kebutuhan tranding katak kada vez ami-nia relatóriu hato'o ba Sekretáriu Estadu, Ministru ka Vise Ministru, dala ruma iha observasaun hosi sua exelénsia Sekretáriu Estadu, katak presiza relatoriu ou dadus ne'ebé mak di'ak ou válidu atu bele konviénse sua exelénsia sira par bele foti desizaun bele ka la'e! atu halo prosesu arendamentu nian, ami mós rekoinese katak ami-nia relatóriu sira ne'ebé mak ami hato'o presiza mós iha melloramentu, ho baze ida-ne'e mak presiza iha formasaun",dehan nia.

Maibé, Diretor UABIE ne'e afirma, formasaun ida-ne'e nia objetivu prinsipal mak oinsá Unidade Arendamentu bele promove nafatin koñesimentu no abilidade ba ofisiál sira ne'ebé mak responsavel diretamente ba arendamentu, hodi bele prodús relatóriu ho kualidade.

Matéria sira ne'ebé sei aprezenta durante formasaun ne'e, mak téknika elabora dadus no relatóriu ne'ebé efetivu, téknika halo diagnóstiku ba relatóriu no proposta sira ba arendamentu nian hodi haree ninia vantajen no desvantajen, téknika halo survey ba terenu relativa ho arendamentu nian ne'ebé sei hala'o Munisípiu Aileu, aleinde prátika hakerek relatóriu, no ida-idak sei aprezenta hodi haree nia substánsia ka redasionál no sei halo aprezentasaun ho diskusaun hodi partilla informasaun ba malu.

Fatin hanesan, Reprezentante PAM Aileu, Sra. Victoria Mesquita do Rêgo, L.Ap, M.Ed. nuudar Secretaria Muniçipal Planeamento, Investimento e Dezemvolvimento Integrado, lori Autoridade Munisipiu Aileu nia naran hato'o apresiasaun ba Terras Propriedades ne'ebé kria ona Formasaun ida-ne'e ba rekursu umanu iha Munisípiu Aileu.

Nia dehan, tuir loloos Prezidente Autoridade Munisípiu Aileu mak atu marka prezensa iha enkontru importante ne'e, maibé tanba okupadu hela ho enkontru avaliasaun iha Dili, nune'e PAM labele marka prezensa iha momentu ida-ne'e.

Nia esplika, Formasaun ho tema "Domine Relatorio Técnico Eficásia no Texto Efisiéncia na Prática" ne'e importante, tanba tema ne'e reprezenta tebes asaun prátika sira katak knar funsionáriu nian tenke domina área servisu sira. Tanba ho formasaun ne'e bele fo liu kapasitasaun ba rekursu sira ne'ebé mak ho responsavel direta iha sesaun traballu arendamentu nian, nune'e bele hasa'e liu tan kapasidade taxa iha autoridade hotu-hotu, espesialmente autoridade Aileu.

"Ha'u hanoin Aileu mos hatama taxa la barak maibé hanoin katak see haree ba komoetensia poder lokal ne'ebé mak mai, governu sentrál aloka ida ne'e mai autoridade, ha'u hanoin bele suporta ona autoridade ninia forsa kapasidade orsamentu,"afirma nia.

Purtantu iha serimónia abertura ne'e, Sekretáriu Estadu Terras no Propriedades, Eng. Jaime Xavier Lopes, M.Eng. konsidera atividade formasaun ida-ne'e foin akontese ba dahuluk ne'ebé inisia hosi UABIE, tanba ne'e husu ba partisipantes sira atu aprende ho másimu.

"Atu hatete de'it katak, ida-ne'e foin primeira-vez akontese iha Terras Propriedades, inisiativa ne'ebé mak hosi Diretór UABIE nian, tanba kontratu arendamentu ne'e iha nia okos, ne'ebé nia mak tenke foti inisiativu ida atu halo oinsá mak bele halo mudansa ba iha kontratu arendamentu sira iha futuru,"katak nia.

Nia afirma, felismente objetivu mak atu aumenta koñesimentu no abilidade funsionáriu sira nian oinsá mak bele halo mudansa ba sira nia téknika elaborasaun textu. Tanba haree hosi erru ne'ebé akontese bebeik ona iha kontratu arendamentu sira ne'ebé submete ba Sekretáriu Estadu, ladun uniforme iha parte Naran no Títulu.

Membru governu ne'e husu diretór UABIE atu haree erru sira ne'e, tanba dala barak kontratu sira husi Munisípiu sira, dala ruma naran Sekretáriu Estadu nian sempre iha diferente kona-ba Títulu, M.Eng.

Nia afirma, presiza haree no hadi'a buat sira ne'e, tanba dala ruma haree la vale maibé iha loron ikus bele sai fali investigasaun prioridade iha tribunal.

Nia husu formandu sira atu aprende liliu kona-ba tékniku hakerek relatóriu ou kontratu ruma, presiza ho kuidadu kona-ba lingua, hanesan portugues ka (tetun-guês), tanba bainhira asentu sala, automatikamente ninia konteúdu ou signifikadu sira bele sai sala hotu.

"Tanba ne'e mak tenke ser haree didi'ak, bainhira hakerek ho textu lian portugues tenke konsulta malu ho assessór sira legál ne'ebé hatene no domina lingua portugues,"

Governante ne'e husu atu formandu sira aprende ho vontade no esperansa, karik ida ne'ebé ladun kompriende tenke husu, no ida ne'ebé hatene ona presiza buka hatene liutan, nune'e aumenta sira nia koñesimentu ho ablidade iha área arendamentu nian.

Média SETP

Fontes: https://www.facebook.com/share/p/1CoNBsNjjL/

Galeria
Video

Laiha Video

Dokumentus

Laiha Dokumentus