Lansamentu Fatuk Dahuluk Ba Konstursaun Ponte We-Lolo, Luca, Viqueque
Informasi Lengkap
Asuntu
Lansamentu Fatuk Dahuluk Ba Konstursaun Ponte We-Lolo, Luca, Viqueque
Data Publica
06 Oct 2025
Descrisaun
Aldeia Uma Boot, Suku Luca, Munisípiu Viqueque – Iha serimónia ofisiál lansamentu fatuk dahuluk Ponte We-Lolo, Primeiru-Ministru S.E Kay Rala Xanana Gusmão, akompaña husi Vise-Ministru ba Asuntus Parlamentares (VMAP) no Ministru Obras Públicas, marka momentu históriku ba komunidade Viqueque nian ho inaugurasaun projetu infraestrutura boot ida ne’e. Ponte ne’e sei halo durante loron 365, ho investimentu totál $4,398,863.24.
Iha diskursu emosionál, Primeiru-Ministru (PM), S.E Kay Rala Xanana Gusmão enfatiza katak dezenvolvimentu nasionál la’os milagre, maibé fruta husi sakrifikiu jenerasaun sira ne’ebé luta ba independénsia.
“Iha prosesu hotu, la akontese hanesan milagre. Ita hatene katak iha tinan hirak liuba, ema barak lakon sira-nia oan, familia tan deit hakarak rai ne’e diak. To’o ohin loron, husu joven sira tau matan ba ferik katuas sira, tanba sira mak eroi ba rai ne’e to’o ita ukun rasik-an. No sente kontente tebes bainhira bele hare alin feto maun to’o ohin loron balun sei moris hela”, dehan PM ho emosaun.
PM rekoñese katak preokupasaun ne’ebé autoridades hasoru iha Viqueque la’os foin ohin, maibé husi tempu naruk ona. Nia admite katak iha munisípiu seluk mós, problema barak liu duke iha Viqueque, maibé Governu nafatin aloka orsamentu ba dezenvolvimentu, maske ho pasu neneik.
Aleinde ne’e PM husu espesiálmente ba estudante no joven sira atu sai matenek no tur hamutuk diskute saida mak populasaun presiza.
“Labele husu ba Governu atu fó saida ba imi, maibé Governu tenki husu saida mak o halo ba Governu”, nia dehan ho klaru, enkoraja partisipasaun ativa husi joven sira iha prosesu dezenvolvimentu nasionál.
PM subliña kompromisu Governu nian hodi dehan katak “Governu tau osan hodi hare ba dezenvolvimentu husi Tutuala to’o Oekusi. Ho ida ne’e, hau sei lao haleu territóriu hodi hare saida mak ita bele halo agora, no saida mak ita sei halo iha pasu tuir mai”.
Iha sorin seluk Ministru Obras Públicas (MOP), S.E Samuel Marçal esplika katak IX Governu konsidera infraestrutura hanesan prioridade boot ida ba dezenvolvimentu nasionál.
“Hau hare problema barak mak imi hasoru iha territóriu tomak. Hau sei la taka matan ba imi”, Ministru garantia, husu ba povu atu labele nonok maibé tenki kritika Governu konstruktivamente.
Ministru Obras Públicas ne’e mós husu ba populasaun hotu atu labele lakon esperansa. “Neneik ba bebeik, ita sei hakat to’o. Iha pasadu, liu ba ita dehan ‘mate ka moris ukun rasik aan’, los duni to’o ohin loron ida ne’e akontese”, nia dehan.
Iha lansamentu refere Vise-Ministru ba Asuntus Parlamentares (VMAP), S.E Adérito Hugo da Costa, refere espesifikamente ba protesta reseinte estudante sira iha Díli ne’ebé hakarak Governu tau investimentu liu tan ba dezenvolvimentu iha rai laran.
“Foin lalais ita nia oan, ita nia estudante sira iha Díli hakilar durante loron hirak hakarak tau osan hodi hare ba dezenvolvimentu iha rai laran. Los duni, ho ida ne’e mak IX Governu ohin loron iha fatin fatin ita komesa halo dadaun ona buat balun”, VMAP esplika.
Nia informa katak projetu balun iha progressu ona, no balun foin hahu, “Ida ne’e mak esforsu IX Governu nian tuir kompromisu ne’ebé ita hato’o to’o mandatu ida ne’e remata. Iha fatin barak mak ita halo ona lansamentu ho montante ida ne’ebé boot tebes”, nia dehan.
VMAP hatutan liutan katak kada semana, deputadu sira sempre relata problema infraestrutura no sosial sira ne’e ba Governu. “Ami nafatin tau atensaun ba problema social hirak ne’e,” VMAP konklui.
Ponte We-Lolo sei fó benefísiu boot ba komunidade lokál no rejiaun tomak hodi Asesu no Konektividade, fasilita movimentu ba eskola, sentru saúde, fasilitasaun transportasaun produtu agrikultura, Fortalese ligasaun entre komunidade rurál no sentru urbanu no seluk tan.
Lansamentu Fatuk Dahuluk Ponte We-Lolo reprezenta la’os de’it projetu infraestrutura, maibé kompromisu konkretu IX Governu Konstituisionál nian ba dezenvolvimentu balansu iha territóriu nasionál tomak.
Galeria
Video
Laiha Video
Dokumentus
Laiha Dokumentus