Governo Entrega ona Proposta OJE 2026 ba Parlamentu Nasionál
Informasi Lengkap
Asuntu
Governo Entrega ona Proposta OJE 2026 ba Parlamentu Nasionál
Data Publica
06 Oct 2025
Descrisaun
Díli, 1 Outubru 2025 – Governo Timor-Leste liuhusi Primeiru-Ministru, S.E Kay Rala Xanana Gusmão hamutuk Ministra Finansas, S.E Santina Cardoso, no akompaña husi Vise-Ministru ba Asuntus Parlamentares, S.E Adérito Hugo entrega formalmente proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2026 ba Prezidente Parlamentu iha loron Kuarta, hodi kumpri prazu legál ne’ebé estabelese.
Proposta OJE 2026 hamutuk $2,29 biliaun, ne’ebé reprezenta diminuisaun aproximadamente $300 milhões kompara ho OJE 2025 ne’ebé aprova tiha ona ho montante $2,617 biliaun.
Redusaun ne’e refleta abordajen Governu nian ba jestaun orsamentál realista no sustentavel, tuir lema preparasaun OJE 2026: “Otimizar Resultados com Despesas Realistas” (Maximiza Rezultadus ho Despezas Realistiku).
Tuir Lei Enquadramento Orsamentu Jerál Estadu no Jestaun Finanseira Públika, proposta tenke entrega to’o loron 1 Outubru 2025 nune’e ita bele dehan katak Governo kumpri ona prazu legal ne’e.
Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão esplika prosesu tuirmai katak “Entrega ona proposta OJE 2026 ba Prezidente Parlamentu. Depois, sei distribui ba komisoens sira, ne’ebé sei analiza no karik hetan problema ruma, sei haruka fila ba Governo”. Dehan PM
Prosesu preparasaun OJE 2026 hahu tiha ona iha fulan Juñu 2025 ho etapa sira tuir mai ne’e:
- 13 Juñu 2025: Jornada Orsamentál – hahu ofisiál preparasaun OJE 2026
- 4 Jullu 2025: Distribuisaun teto desagregadu ba entidades públikas
- 24 Jullu 2025: Submisaun proposta ministeriál sira
- 4-20 Agostu 2025: Reunioens Komité Revisaun Orsamentál
- 30 Setembru 2025: Aprovasaun proposta finál iha Konsellu Ministrus (reuniaun extraordinária)
- 1 Outubru 2025: Entrega ofisiál ba Parlamentu Nasionál
Proposta OJE 2026 kontinua estratéjia Governu nian no aliña ho Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030, ho distribuisaun setoriál tuir mai:
- Enquadramento Institucional – 36%
- Capital Social (Edukasaun, Saúde, Protesaun Sosiál) – 28%
- Desenvolvimento Infraestruturas – 28%
- Desenvolvimento Económico – 7%
- Boa Governasaun no Kombate ba Korrupsaun – 1%
Ministra Finansas, S.E Santina Cardoso, subliña katak elaborasaun OJE 2026 la’ós de’it alokasaun rekursus, maibé refleta kompromisu Governu nian ba, Desenvolvimento sustentável, Inkluzaun sosiál, Transparénsia jestaun pública no Resposta ba nesesidades evolusaun sosiedade nian.
Proposta ne’e reprezenta dalan realista ba dezenvolvimentu nasionál, balansu entre ambisaun no kapasidade implementasaun, hodi garante rekursus públikus sira uza ho efikasiá masima.
Agora proposta entrega tiha ona ba Parlamentu Nasionál, komisoens parlamentáres sira sei Analiza detalladu proposta, Avalia alinhamentu ho prioridades nasionál, Halo konsulta ho ministérius no entidades relevantes no Prepara relatóriu no recomendações. Karik komisoens sira identifika problema ka nesesidade ajustamentu, proposta bele fila ba Governu ba revisaun antes diskusaun jenerál iha plenária parlamentár.
Atividade entrega OJE 2026 ne’e marka prezensa husi Primeiru-Ministru, S.E Kay Rala Xanana Gusmão, Ministra Finansas, S.E Santina Cardoso, no Vise-Ministru ba Asuntus Parlamentares, S.E Adérito Hugo, SECOMS, S. E Expedito Dias Ximenes no ekipa tekniku sira.
Fontes: Governo Entrega ona Proposta OJE 2026 ba Parlamentu Nasionál | Portal GVMAP
Galeria
Video
Laiha Video
Dokumentus
Laiha Dokumentus