𝐌𝐈𝐍𝐈𝐒𝐓𝐑𝐔 𝐌𝐀𝐍𝐄𝐓𝐄𝐋𝐔 𝐀𝐁𝐄𝐑𝐓𝐔𝐑𝐀 𝐒𝐄𝐌𝐈𝐍Á𝐑𝐈𝐔 𝐈𝐍𝐓𝐄𝐑𝐍𝐀𝐒𝐈𝐎𝐍Á𝐋 𝐇𝐎 𝐓𝐄𝐌A "𝐏𝐑𝐎𝐌𝐎𝐕𝐄 𝐈𝐍𝐅𝐑𝐀𝐄𝐒𝐓𝐑𝐔𝐓𝐔𝐑𝐀 𝐃𝐈𝐉𝐈𝐓Á𝐋 𝐈𝐃𝐀-𝐍𝐄'𝐄𝐁É 𝐅𝐎𝐑𝐓𝐄 𝐍𝐎 𝐓𝐄𝐊𝐍𝐎𝐋𝐎𝐉𝐈𝐀 𝐀𝐕𝐀𝐍𝐒𝐀𝐃𝐔 𝐁Á 𝐃𝐄𝐙𝐄𝐍𝐕𝐎𝐋𝐕𝐈𝐌𝐄𝐍𝐓𝐔 𝐒𝐔𝐒𝐓𝐄𝐍𝐓𝐀𝐕𝐄𝐋".

07 Oct 2025
Press Release Image
Informasi Lengkap
Asuntu

𝐌𝐈𝐍𝐈𝐒𝐓𝐑𝐔 𝐌𝐀𝐍𝐄𝐓𝐄𝐋𝐔 𝐀𝐁𝐄𝐑𝐓𝐔𝐑𝐀 𝐒𝐄𝐌𝐈𝐍Á𝐑𝐈𝐔 𝐈𝐍𝐓𝐄𝐑𝐍𝐀𝐒𝐈𝐎𝐍Á𝐋 𝐇𝐎 𝐓𝐄𝐌A "𝐏𝐑𝐎𝐌𝐎𝐕𝐄 𝐈𝐍𝐅𝐑𝐀𝐄𝐒𝐓𝐑𝐔𝐓𝐔𝐑𝐀 𝐃𝐈𝐉𝐈𝐓Á𝐋 𝐈𝐃𝐀-𝐍𝐄'𝐄𝐁É 𝐅𝐎𝐑𝐓𝐄 𝐍𝐎 𝐓𝐄𝐊𝐍𝐎𝐋𝐎𝐉𝐈𝐀 𝐀𝐕𝐀𝐍𝐒𝐀𝐃𝐔 𝐁Á 𝐃𝐄𝐙𝐄𝐍𝐕𝐎𝐋𝐕𝐈𝐌𝐄𝐍𝐓𝐔 𝐒𝐔𝐒𝐓𝐄𝐍𝐓𝐀𝐕𝐄𝐋".

Data Publica

07 Oct 2025

Descrisaun

Dili, 06 Outubru 2025

Ministru Transporte no Komunikasaun, Eng.Miguel Marques Gonçalves Manetelu segunda ohin, abertura Semináriu Internasionál kona-bá Infraestrutura dijitál no Teknolojia bá Dezenvolvimentu Sustentavel ne'ebé organiza husi ANC iha kolaborasaun ho ANACOM Portugal.

Iha kontestu ida-ne’e mak Ministériu Transporte no Komunikasaun prepara hela Polítika Nasionál Siberespasu nian, dokumentu ida ne’ebé trasa vizaun nasaun ida ne’ebé integradu dijitalmente, seguru no soberanu, ne’ebé iha kapasidade atu proteje dadus no infraestrutura krítiku sira no partisipa ativamente iha ekonomia no governasaun dijitál globál.

  • Polítika ida-ne'e iha objetivu sira ne'ebé klaru:
  • Moderniza no habelar konetividade iha teritóriu nasionál;
  • Hametin seguransa no reziliénsia sistema informasaun nian;
  • Aselera dijitalizasaun ekonómia no administrasaun públika;
  • Afirma soberania dijitál nasionál, hodi garante kontrolu bá patrimóniu krítiku sira;
  • Proteje direitu fundamentál sira, promove konfiansa no inkluzaun dijitál.

"Implementasaun polítika ne’e, tuir Programa Governu Konstitusionál da-sia nian, inkorpora iha konjuntu asaun espesífiku sira ne'ebé inklui, entre sira seluk, hametin ita-nia autoridade reguladora bá setór komunikasaun, ANC no preparasaun lejislasaun esensiál kona-bá siberseguransa, siberkrime no protesaun dadus" dehan Ministru Manetelu iha abertura semináriu internasionál "Promove Infraestrutura Dijitál Ida-Ne'ebé Forte No Teknolojia Avansadu Bá Dezenvolvimentu Sustentavel".

Kona-bá infraestrutura, governu lansa ona fatuk-inan bá iha polítika komunikasaun mak Kabu Submariñu Súl Timor-Leste (TLSSC), ne’ebé instala tiha ona no besik atu halo operasaun.

TLSSC la'ós de'it ligasaun fibra ótika: ida-ne'e maka Timor-Leste nia odamatan bá ekonomia dijitál globál, ne'ebé sei hamenus maka'as kustu sira, aumenta largura banda no asegura Timor-Leste nia soberania dijitál hodi liga diretamente bá pontu interligasaun internasionál prinsipál sira.

Ministériu Transporte no Komunikasaun iha konjuntu responsabilidade ne'ebé komprensivu ne'ebé inklui infraestrutura sira hanesan portu sira, aeroportu , Estrada no telekomunikasaun buat sira-ne'e hotu hateten ho loloos iha Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu 2011-2030.

"Hanesan ita investe hela iha Portu Baía Tibar no habelar Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato hodi fasilita movimentu ema no sasán sira, ami mós investe iha kabel submarinu sira no rede fibra ótika nian hodi transporta dadus. Abordajen integradu ida-ne'e esensiál atu hasa'e komérsiu, apoiu Projetu Tasi Mane, hasa’e turizmu no kria ida ne’ebé interligadu duni no nasaun modernu"tenik Ministru Manetelu.

Prezensa husi ANACOM no reprezentante sira husi setór privadu, academia no sosiedade sivíl hatudu katak transformasaun dijitál maka esforsu hamutuk ne'ebé hetan benefísiu hosi diálogu tékniku no troka diferente esperiénsia sira. Portugál iha istória naruk kona-bá regulamentu no inovasaun dijitál;

Tópiku sira husi semináriu ida-ne'e maka kabu sira iha tasi okos, sentru dadus sira, ekonomia azul dijitál, intelijénsia artifisiál no seguransa, ida ne'e hotu parte ida hosi dezafiu ida de'it, objetivu ida ne'ebé boot liu:garante katak teknolojia serve bá dezenvolvimentu sustentável Timor-Leste nian.

𝐌é𝐝𝐢𝐚 𝐌𝐓𝐊

Galeria
Video
Dokumentus

Laiha Dokumentus